Emerytura to kluczowy element planowania finansowego na przyszłość, którego wysokość zależy od wielu czynników. Warto rozważyć, jakie czynniki wpływają na ostateczną kwotę świadczeń po 30 latach pracy oraz jakie są sposoby na zwiększenie przyszłych świadczeń emerytalnych.
Jak obliczana jest emerytura?
Wysokość emerytury, jaką otrzymamy po 30 latach pracy, jest wynikiem skomplikowanego procesu obliczeniowego opartego na kilku kluczowych zmiennych. W Polsce głównym organem odpowiedzialnym za obliczanie i wypłacanie emerytur jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Aby zrozumieć proces kalkulacji, należy wziąć pod uwagę kilka podstawowych elementów. Przede wszystkim emerytura zależy od wysokości zgromadzonych składek emerytalnych, czyli sumy pieniędzy odprowadzanych na konto emerytalne przez pracownika i pracodawcę przez wszystkie lata pracy. System emerytalny w Polsce jest zdefiniowany jako system zdefiniowanej składki, co oznacza, że wielkość emerytury bezpośrednio zależy od wpłaconych składek oraz osiągniętych zysków z inwestycji tych składek.
Kolejnym ważnym czynnikiem jest ilość przepracowanych lat. Im dłużej ktoś pracuje i odprowadza składki, tym więcej środków zgromadzi na swoim koncie emerytalnym, co z kolei przekłada się na wyższą emeryturę. W związku z tym, nawet kilka lat dodatkowej pracy może znacząco wpłynąć na wysokość końcowego świadczenia.
Ostatecznie wysokość emerytury obliczana jest na podstawie sumarycznej kwoty zgromadzonych składek oraz średniej długości życia po osiągnięciu wieku emerytalnego. W praktyce oznacza to, że ZUS dzieli zgromadzone środki przez przewidywaną liczbę miesięcy, przez które osoba będzie pobierać emeryturę. Tzw. „kapitał początkowy” jest także ważnym elementem, szczególnie dla osób, które pracowały przed reformą emerytalną w 1999 roku. Ten kapitał jest obliczany na podstawie zarobków i lat pracy przed reformą oraz dodawany do końcowej kwoty zgromadzonych środków.
Co wpływa na wysokość emerytury?
Nie tylko lata pracy i suma wpłaconych składek mają wpływ na wysokość świadczenia emerytalnego. Na ostateczną kwotę emerytury wpływają również inne czynniki, które można podzielić na te bezpośrednio zależne od pracownika oraz niezależne od niego.
Do pierwszej grupy należą takie elementy jak:
- Wysokość wynagrodzenia: Im wyższe wynagrodzenie, tym wyższe składki odprowadzane na konto emerytalne. Regularne podwyżki wynagrodzenia mogą znacznie zwiększyć przyszłe świadczenie emerytalne.
- Rodzaj zatrudnienia: Umowy cywilnoprawne (np. umowy zlecenia) nie zawsze uwzględniają obowiązkowo składkę emerytalną. Praca na podstawie umowy o pracę jest najbezpieczniejszą formą zatrudnienia pod względem przyszłych świadczeń emerytalnych.
- Kariera zawodowa: Przerwy w zatrudnieniu, urlopy macierzyńskie czy zdrowotne również mogą wpływać na zgromadzony kapitał emerytalny.
Niezależne od pracownika czynniki to między innymi:
- Polityka emerytalna: Zmiany w prawie emerytalnym mogą wpływać na sposób przeliczania składek i kapitału początkowego.
- Transformacje demograficzne: Średnia długość życia oraz liczba osób w wieku produkcyjnym i emerytalnym mają wpływ na zasoby ZUS i sposób ich redystrybucji.
- Inflacja: Wzrost kosztów życia może pomniejszać realną wartość zgromadzonego kapitału i jego wpływ na wysokość przyszłej emerytury.
Przykładowe wyliczenia emerytury po 30 latach pracy
Aby bardziej obrazowo przedstawić wysokość emerytury po 30 latach pracy, możemy przyjrzeć się przykładowemu scenariuszowi. Załóżmy, że osoba X przez te 30 lat otrzymywała średnią pensję krajową, regularnie odprowadzając składki emerytalne. W 2023 roku średnia pensja w Polsce wynosi około 5 500 zł brutto.
Dla ułatwienia, przyjmiemy następujące założenia:
- Składka emerytalna wynosi 19,52% pensji brutto (9,76% pracownik i 9,76% pracodawca).
- Osoba X nie miała przerw w zatrudnieniu, przerób czasu pracy lub dodatkowych ulg.
Obliczenia mogłyby wyglądać następująco:
- Lat pracy: 30 lat.
- Średnia pensja: 5 500 zł brutto.
- Roczne składki: 5 500 zł x 12 miesięcy x 19,52% = 12 852 zł.
- Łączne składki przez 30 lat: 12 852 zł x 30 lat = 385 560 zł.
ZUS stosuje średnią długość życia w Polsce, która według GUS wynosi około 82 lat dla kobiet i 74 lat dla mężczyzn. Osoby, które przechodzą na emeryturę w wieku 65 lat, będą więc pobierać emeryturę średnio przez 192 miesiące (16 lat).
Ostateczna kwota emerytury to:
- 385 560 zł / 192 miesiące = 2 008 zł miesięcznie.
Oczywiście są to uproszczone wyliczenia, które mogą się różnić w zależności od wielu dodatkowych czynników, takich jak zmiany w polityce emerytalnej, warunki ekonomiczne czy zmienne długości życia.
Jak zwiększyć przyszłą emeryturę?
Aby zwiększyć przyszłą emeryturę, warto podejmować działania już teraz. Kilka kluczowych strategii może znacznie wpłynąć na wysokość przyszłych świadczeń:
- Oszczędzanie prywatne: Założenie indywidualnego konta emerytalnego (IKE) lub indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Regularne wpłaty na te konta mogą znacząco zwiększyć nasze oszczędności, które będą dostępne po przejściu na emeryturę.
- Inwestycje: Rozważ inwestowanie w różne instrumenty finansowe, takie jak akcje, obligacje czy nieruchomości. Inwestycje mogą przynieść wyższe zyski niż klasyczne oszczędzanie.
- Podwyżki wynagrodzenia: Negocjowanie podwyżek oraz dodatkowych świadczeń od pracodawcy może zwiększyć wysokość odprowadzanych składek emerytalnych.
- Dłuższy okres pracy: Rozważanie kontynuacji pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego. Każdy dodatkowy rok pracy zwiększa zgromadzony kapitał i zmniejsza liczbę miesięcy, przez które świadczenie będzie wypłacane, co przekłada się na wyższą emeryturę miesięczną.
Zachowanie powyższych zasad może przyczynić się do znacznego zwiększenia przyszłych świadczeń emerytalnych i pozwolić na spokojniejsze życie na emeryturze bez konieczności rezygnacji z pewnych standardów życiowych.
